W poniedziałek 30 maja 2016 roku w Hard Rock Pubie Pamela wystąpi supergrupa Czarny Pies. Zespół złożony z gwiazd polskiego rocka, bluesa i jazzu z założenia na każdym koncercie występuje w odmiennym składzie, prezentując indywidualny program. Na scenie Hard Rock Pubu Pamela zagrają instrumentaliści posiadający status wirtuozów: Leszek Winder, Krzysztof Ścierański, Ireneusz Głyk, Jan Gałach, Mirosław Rzepa i Michał Kielak. To jednak nie wszystko - wieczór otworzy grupa Keith Thompson Band. Jest to zespół cenionego brytyjskiego wokalisty i gitarzysty współpracującego z toruńskim klubem od 2006 roku. Przed koncertem, od godziny 17, odbędą się warsztaty gitarowe prowadzone przez Krzysztofa Toczko, w których swój udział zapowiedzieli Mistrzowie tego instrumentu z obu występujących tego wieczoru w Hard Rock Pubie Pamela projektów. W całości zapowiada się więc bardzo ciekawe wydarzenie artystyczne. Wstęp na warsztaty gitarowe jest wolny. Bilety na koncert w cenie 25 zł (przedsprzedaż) i 35 zł (w dniu koncertu) dostępne są w klubie.
W poniedziałek 23 maja 2016 w Hard Rock Pubie Pamela wystąpią: Oil Stains oraz Mike Greene Trio. Oba projekty czerpią inspiracje z korzennej amerykańskiej muzyki nadając jej swoje mocne, indywidualne piętno. Koncert będzie kolejnym wydarzeniem zorganizowanym przez klub z okazji 18. urodzin. Wstęp na wydarzenie jest wolny. Start - godzina 19.
fot. Agata Jankowska
Mike
Greene Trio to amerykańsko–polskie trio, które pomimo mistrzowskiego
opanowania swoich instrumentów, stawia uczucia ponad technikę oraz
odrzuca utarte schematy i konwencje. Twórczość zespołu zawiera w sobie
wszelkie odcienie i oblicza amerykańskiej tradycji muzycznej: bluesa,
gospel, jazzu i folku. Naturalna charyzma muzyków i silnie emocjonalny
stosunek do wykonywanych utworów sprawiają, że każdy koncert ma w sobie
niezapomniany element magii. Mike Green urodził sie w nowojorskiej
dzielnicy Brooklyn, gdzie od wczesnego dzieciństwa zgłębiał tajniki
gitary oraz tradycyjnej amerykańskiej muzyki, takiej jak blues, gospej,
jazz, czy country. W latach 70-tych przeniósł się do Francji, na znak
sprzeciwu wobec wojny w Wietnamie. Mike to charyzmatyczny wokalista,
songwiter oraz multiinstrumentalista, który gra na gitarze, banjo,
mandolinie i akordeonie. Jego pierwszym zespołem we Francji był "Dirty
Grits", lecz bardziej znaną polskiej publiczności była formacja
"Bulldog Gravy", z którą grał w latach 2004-2007. W 2005r. grupa „
Bulldog Gravy” koncertowała w Polsce, m.in. na festiwalu "Jesień z
Bluesem". W czasie poniedziałkowego koncertu w Hard Rock Pubie Pamela na
scenie towarzyszyć mu będą : Łukasz Wiśniewski oraz Tomasz Dziano.
Łukasz to harmonijkarz od wielu lat uznawany za jednego z najlepszych w
kraju, jak również znakomity wokalista. Frontman zespołów Kraków Street
Band, Hard Times oraz członek harmonijkowej super-grupy Harpcore. W
ankiecie kwartalnika Twój Blues Łukasz Wiśniewski został uznany za
najlepszego harmonijkarza roku 2011. Tomasz Dziano to urodzony w Łodzi
gitarzysta, wokalista, kompozytor i autor tekstów. Na stałe mieszka we
Francji, gdzie wraz z Mikiem Greeneem wchodzi w skład bluesowego zespołu
„Immigrants”, który występował na wielu międzynarodowych festiwalach
(Belgia, Niemcy, Francja, Włochy, itp.).
fot. Agata Jankowska
fot. Agata Jankowska
Duet Oil Stains tworzą: gitarzysta Maciej Sztyma oraz Sebastian Strycharczuk, perkusista i wokalista w jednej osobie. Zespół Oil Stains to projekt koszalińsko-gdyński, działający od początku 2013 roku. Muzycy określają swoją muzykę jako root rock. Dynamiczne i potężne brzmienie grupy jest osadzone w stylistyce korzennego rocka i bluesa. Teksty o tematyce motoryzacyjnej, wolnościowej i miłosnej, przywodzą na myśl pierwszych rock’n’rollowych buntowników. Zarówno fani rockowych brzmień takich jak Led Zeppelin, Mountain czy Black Sabbath, jak i miłośnicy muzyki spod znaku wczesnych The Black Keys znajdą w twurczości tych dwóch panów wspólny mianownik. W maju 2015 roku duet Oil Stains wydał płytę „Here comes my train”, zawierającą 11 autorskich kompozycji. Niedawno brali udział w eliminacjach do Przystanku Woodstock, co prawda nie przeszli do ścisłego finału i nie będą walczyć o miejsce na Dużej Scenie Przystanku Woodstock, ale… duet Oil Stains otrzymał Dziką Kartę Lecha, a to oznacza, że zagra na tym festiwalu, tyle że na scenie Lecha.
Wywiad ukazał się w 2011 roku w tygodniku Przegląd
Marek Jackowski - legenda polskiego rocka, jednym z najbardziej
charyzmatycznych i intrygujących postaci polskiej muzyki. Muzyk,
kompozytor, twórca muzyki filmowej i eksperymentalnej, ale także
dziennikarz i tłumacz, filolog angielski, znawca literatury. Od 1965
roku Marek Jackowski wciąż trwa na muzycznym helikonie. Najpierw podczas
studiów w latach grał w łódzkiej grupie Impulsy. Potem wyprowadził się
do Krakowa, gdzie nawiązał współpracę z Piwnicą pod Baranami. Na cztery
lata zagościł w kultowej Anawie, z którą nagrał płyty: Marek Grechuta
& Anawa (1970) i Korowód (1971). Później grał z zespołem Osjan
(1971-75). W grudniu 1975 roku w Krakowie wraz z Milo Kurtisem założył
zespół Maanam, którego został liderem. Po wielu zmianach personalnych
skład tej grupy ustalił się w roku 1979, a zespół udanie zadebiutował
jako grupa rockowa. Jackowski stał się głównym kompozytorem materiału
płytowego (m.in. albumy „O!”, „Nocny Patrol”, czy „Róża”). Maanam jako
pierwsza grupa z Polski zapełniał sale koncertowe w Danii, Holandii,
Niemczech i Fracji (pamiętny koncert w Olimpii). Marek Jackowski
prowadził również autorski projekt „Złotousty i Anioły”. Nagrał dwa
solowe albumy No1 (1994) oraz Fale Dunaju (1995) oraz jedną składankę z
serii „Złota Kolekcja Polskiego Radia” (2002). Do klasyki polskiej
muzyki weszła piosenka w jego wykonaniu (z zespołem Maanam) „Oprócz
błękitnego nieba” (1979), którą nagrał później, jako cover, zespół
Golden Life. Obecnie wenę i artystyczne siły poświęca dla projektu „The
Goodboys”. W planach nagranie drugiej płyty formacji.
- Od kilku lat mieszka pan we Włoszech. Nie brakuje panu polskiej muzyki, najnowszych hitów, polskich stacji radiowych, gazet i telewizyjnych programów?
- Żyjemy w Italii normalnym rytmem dnia codziennego, zaś internet dostarcza wszystko… I to dosłownie przed nos na ekran komputera. Mamy też polskie dekodery satelitarne, więc nie ma żadnego problemu ze śledzeniem tego, co się dzieje w Polsce i na świecie. Jeśli chodzi o muzykę, to brakuje mi zawsze i przede wszystkim nie tyle polskiej muzyki, ile po prostu dobrej muzyki.
- Czy jest jakiś polski twórca, lub zespół, który zrobił na panu wielkie wrażenie w ciągu ostatnich miesięcy?
- Nie zauważyłem, żeby ktoś wspaniały i wielki pojawił się w ostatnich miesiącach. Musiałby to być drugi ktoś na miarę Czesława Niemena. Natomiast z wielką ciekawością śledzę poczynania młodych ludzi, którzy są aktywni na Facebooku. To ci zapaleńcy często przysyłają mi swoje nagrania z prośbą o komentarz. Tutaj, na Facebooku dzieje się dużo ciekawego. Niektórzy świetni wykonawcy pojawiają się także w różnych telewizyjnych konkursach, ale – z reguły i niestety – przepadają bez echa.
- Moda muzyczna staje się modą globalną? Unifikacja, bezbarwność, krzykliwość i medialne skandale to sposób na to by „być gwiazdą” dzisiaj? Co pan o tym sądzi? Czy muzycy z duszą, przesłaniem i umiejętnościami to już przeszłość?
- Jeżeli rządzi tak zwana „globalno – wioskowa” dyskoteka i „gwiazdy” tabloidu, a społeczeństwo się na to godzi, to trudno widzieć lepszą przyszłość. Stanisław Lem powiedział krótko i dobitnie: „lepiej już było”. Muzycy z duszą, przesłaniem i umiejętnościami to dzisiaj „podziemie” muzyczne, typowy „underground”.
- W wielu wywiadach podkreśla pan wyższość polskiej sceny muzycznej z lat 80. i 90. nad współczesnym rynkiem. Co w takim razie zmieniło się w duszach twórców? A może do głosu dochodzi pokolenie, które nie pamięta starych czasów, ma inną wrażliwość i całkowicie odmienne cele?
- Nie o to chodzi by na siłę pamiętać stare czasy. W duszach dzisiejszych twórców gra, brzmi przede wszystkim nuta komercyjna. Młode pokolenie, o które pytasz, burzliwe i ciekawe muzycznie, napotyka na „beton” dużych firm fonograficznych i głuchych, nieczułych decydentów sparaliżowanych strachem przed czymś nowym. Nigdy w historii polskiej muzyki rozrywkowej sytuacja nie była tak beznadziejna jak teraz. Dla młodych, niezależnych twórców jedynym wyjściem jest chyba zaistnienie tylko w internecie. Ale tutaj, w cyberprzestrzeni przy tak nieprawdopodobnej ilości informacji, nie ma nawet cienia tej siły przebicie jaka była w latach 80. w radiowej Trójce czy pamiętnych nocnych programach Radia Lublin w Jedynce. Muszą powstawać nowe, niezależne wydawnictwa by to zmienić.
- A może to wina mediów? Moje pokolenie urodzone w latach 70. miało Piotra Kaczkowskiego, Wojciecha Manna, Pawła Sito - radiowych nauczycieli muzyki. Moich przyjaciół z Irlandii, którzy często odwiedzają Polskę, dziwi to, że polskie rozgłośnie tak naprawdę niczym nie wyróżniają się w warstwie prezentowanej muzyki od stacji anglosaskich czy amerykańskich.
- Prawdziwe osobowości muzyczne, znakomite przykłady wymieniłeś, miałyby dzisiaj w radiostacjach komercyjnych tylko problemy. Radiostacje nie zarabiają na muzyce, bo za to muszą płacić. One zarabiają przede wszystkim na reklamach. Reklamy zaś najlepiej się czują w muzycznej papce. Jeśli znasz jakieś dobre radiostacje i ciekawych prezenterów, tak jak dla przykładu w Radio Near FM w Dublinie, daj mi znać proszę (śmiech). Z drugiej strony niektóre bystrzejsze radia i myślący perspektywicznie ich szefowie przepraszają się ze starymi i dobrymi prezenterami, bo nagle po ich wyrzuceniu słuchalność zaczęła dramatycznie spadać. A to oznacza, że jednak nie do końca prawdziwa jest teza, że „słuchaczom przestało zależeć”.
- Wspomniał pan kiedyś, że Polska staje się jednym wielkim tabloidem...
- O „globalnej wiosce” socjologowie mówili już dawno, kulturalny „gin Victoria” był przepowiadany od dziesięcioleci. Cały świat staje się tabloidowy włącznie z transmisjami z wojen w HD.
- Panie Marku, czy poczciwy rock i dobra piosenka autorska z tekstem przetrwa tę tabloid-ową modę w muzyce?
- Rock ostatnich 50 lat to złota skarbnica. To, że ten gatunek przetrwa, dla mnie nie ulega najmniejszej wątpliwości. Wiem bowiem, jaka jest prawdziwa wrażliwość milionów słuchaczy, w tym zupełnie nowego pokolenia. Ci ostatni są w szoku ze 4o lat temu ktoś grał tak jak The Animals z E. Burdonem, The Beatles, Jimi Hendrix czy Led Zeppelin. Nowy rock by przetrwać, musi być tak samo prawdziwy, znakomity, zbuntowany wobec wszechobecnej komercji. W radio, TV i mediach muszą znowu pojawić się charyzmatyczni prezenterzy z prawdziwego zdarzenia. Stagnacja nie może trwać wiecznie.
- Filozof i mistyk Swedeborg mawiał „jak na górze, tak na dole”... Wierzy pan w to, że Polacy słuchaliby swoich elit, gdyby ktoś dał im szansę słuchania ich? Nie myślę tu o politykach, ale o literatach, luminarzach kultury, muzykach, filozofach i myślicielach. Wierzy Pan w to?
- Oczywiście, że wierzę, tylko, że Polacy zwracają się do swoich najlepszych autorytetów w momentach drastycznie kryzysowych. Jak trwoga to do Boga.
- A jak to wygląda we Włoszech? Od rana do nocy w telewizji i radiach muzyka anglosaska, filmy i talk - show z Ameryki?
- (śmiech) Czy można sobie wyobrazić, żeby na przykład neapolitańczycy mogli żyć bez swoich seriali neapolitańskich?! Albo bez swoich ulubionych programów rozrywkowych, w których widzą i słyszą swoich entuzjastycznie uwielbianych artystów, prawdziwe gwiazdy jak Sofia Loren, czy Monica Belluci czy Zucchero i Adriano Celentano? Te audycje mogą ciągnąć się godzinami, tak jak kiedyś przedstawienia w Teatrze Kolejarza w Krakowie. Czy neapolitańczycy mogliby żyć także bez swojej piłki nożnej?! Kiedy Neapol gra z Interem?!
- Pozazdrościć... Nawet nasi sąsiedzi Czesi mają szacunek i darzą wielkim kultem swoich pieśniarzy jak chociażby mistrza Jaromira Nohavicę. Może nowy parlament coś zmieni w tej materii? Co pan podpowiedziałby nowemu prezesowi Rady Ministrów po 23 października, gdyby zapytał pana o zdanie w tej kwestii?
- Odrzekłbym krótko: „Odwagi, panie prezesie, odwagi! Kultura może i „gryzie” kiedy trzeba, ale proszę pamiętać, że bez niej społeczeństwo jest martwe.” Oto przesłanie dla nowego premiera.
- Panie Marku nazwiska trzech polskich wykonawców lub zespołów, których śmiało pan poleca do słuchania Czytelnikom, bo „warto”, bo „trzeba”, bo „mają to coś”?
Alien Autopsy
- Takich wykonawców musiałoby być znacznie więcej niż tylko trzech (uśmiech). Ale z czystym sumieniem mogę polecić zawsze i wszędzie Roberta Gawlińskiego, bo jest realny. W tym gronie jest także zespół Deuter, a z nowych, młodszych i szukających drogi do szerokiej fali odbiorców zespołów polecam Alien Autopsy.
- Czy jest szansa, że jeszcze usłyszymy kiedykolwiek, choć na jednym, jedynym koncercie Maanam w swoim platynowym składzie z połowy lat 80.?
- Drzwi nie zostały zatrzaśnięte i mosty zupełnie spalone. Na szczęście (dodaje po chwili). Kto wie, może nostalgia zwycięży. Może warto byłoby jeszcze raz zagrać w złotym składzie takie utwory jak „Buenos Aires”, „Kocham cię kochanie moje” czy „Espańa for ever”? Fani wywierają coraz mocniejszy nacisk, żeby stan „zawieszenia” Maanamu „odwiesić”. Kora ma teraz nowego managera. Być może, być może... (tajemniczy uśmiech).
- The Goodboys to pana nowy - nie nowy projekt z Januszem Yaniną Iwańskim i Andrzejem Ryszką w składzie. Pierwszy album, choć spodobał się fanom przez media został praktycznie niezauważony. Czy nowy album jest już w drodze?
- Radia komercyjne rzeczywiście nie były zainteresowane pierwszym krążkiem. Na szczęście jednak były tez radiostacje na antenach, których piosenki The Goodboys „Motyli Noc” czy „Kochaj mnie i daj mi siebie” znalazły się na pierwszych miejscach list przebojów. The Goodboys to jest grupa niezwykła i może, dlatego część mediów odnosi się do nas jeszcze nieufnie. Przyszłość pokaże, jaki będzie los zespołu. Jest to grupa nieobliczalna, czego dowodem są pierwsze niezwykle i bardzo energetyczne koncerty.
- Nadzieja niech stanie się nowym wschodem... Dziękuję za rozmowę.
Tomasz Wybranowski
foto – archiwum Marka Jackowskiego
Tomasz Wybranowski.
Roztoczanin z serca Zamojszczyzny, rocznik 1972. Absolwent polonistyki
na UMCS (specjalność edytorsko – medialna). Studiował także jako wolny
słuchacz filozofię i politologię. Doktorant wydziału Nauk Politycznych
UMCS. Pracował w radiu Centrum, Puls, Top, oraz kieleckim TAK, był
korespondentem radiowej „Trójki”. Publikował (i publikuje) w pismach
„Próba” , „Dziennik Wschodni”, „Kurier Lubelski” , „Praca i Życie Za
Granicą”, „Nowej Okolicy Poetów”, „Zamojskim Kwartalniku Kulturalnym”,
magazynie „Kontury”, miesięczniku „Dziś”. Korespondent tygodnika
„Przegląd” w latach (2006 – 2012), redaktor dwumiesięcznika „Imperium
Kobiet i kwartalników Kontury oraz Zamojski Kwartalnik Kulturalny.
Publikuje w tygodniku „Uważam Rze”. Od 2005 roku w Irlandii. Na
przełomie 2005/2006 był redaktorem naczelnym tygodnika „Strefa Eire”. W
latach 2006 – 2008 wydawca i redaktor naczelny miesięcznika „Wyspa”.
Wydał trzy przewodniki po Irlandii „Irlandzki Niezbędnik. Irish ABC”. W
latatch 2008 - 2012 nieprzerwanie redaktor naczelny tygodnika (później
miesięcznika) „Kurier Polski”. W latach 2008 – 2009 był także irlandzkim
korespondentem Polskiego Radia i Informacyjnej Agencji Radiowej.
Współpracował także z Radiem Vox. Obecnie nieprzerwanie wydawca i
prezenter programu „Polska Tygodniówka” (ponad 270 wydań) nadawanego
w każdą środę w dublińskiej rozgłośni NEAR 90, 3 FM. W każdy piątek
(10.00 – 11.00) w Radiu WNET (Polska) pojawia się jego autorski program
„Irlandzka Polska Tygodniówka”. Cykl programów o historii muzyki
światowej „Muzyczne Terapie” gości także w austriackim Radiu FRO. Autor
czterech tomików wierszy („Oczy, które...” 1990, „Czekanie na świt” 1992, „Biały”
1995 i najnowszy „Nocne Czuwanie”). Jego wiersze drukowano w ponad
dwudziestu antologiach poetyckich (ostatnio „Harmonia Dusz” Warszawa
2011). Na początku roku 2013 ukaże się specjalna wersja zbioru „Nocne
Czuwanie” wraz z audiobookiem (wydawnictwo Kontury). Rok 2011 przyniósł
nominację do nagrody „Polak roku w Irlandii”. Tomasz Wybranowski
wyróżniony został przez środowiska polonijne w Irlandii nagrodą
„dziennikarz roku 2010”. Doktorant wydziału Nauk Politycznych UMCS.
Przygotowuje dwie publikacje na temat polskiej muzyki rockowej w czasie
zrywu wolnościowego 1977 – 1990. Do tej pory ukazało się jego pięć
artykułów naukowych poświęconych mediom, głównie imigracyjnym. Od czerwca 2015 tomek prowadzi Listę Przebojów Polisz Czart, która dzięki niemu rozpoczęła swoje drugie życieAby
poczuć klimat audycji Tomka, zapraszam do wysłuchania znakomitego
programu poświęconemu Grzegorzowi Ciechowskiemu. Można posłuchać gotutaj
Wywiad ukazał się w pierwszą rocznicę śmierci Marka Jackowskiego w portalu wNas.pl
Dwa dni przed śmiercią Marka Jackowskiego rozmawiałem z Nim przez dwie, może trzy minuty. Był pełen życia, pasji i spełnienia. Krótko relacjonował, że płyta powstaje i będzie najpóźniej jesienią. Potwierdził nasze wakacyjne rozmowy dla NEAR FM i WNET. Miałem mu wysłać kilka nowych wierszy i teksty dwóch piosenek. Nie zdążyłem. Miałem to wielkie szczęście poznać go i obcować z nim dłużej niż fani podczas koncertów. Specjalnie dla Czytelników niepublikowany wcześniej wywiad z Markiem Jackowskim, który jest drobiną z wielkiego wywiadu – rzeki.
- Marku, początki grupy Maanam to rok 1975 i duet z Milo Kurtisem. Czy z tego okresu zachowały się jakieś nagrania?
Marek Jackowski: Milo twierdzi, że ma taśmy z tamtego okresu. Oczywiście nie chce ich dać, bo jest typowym Grekiem i trzyma to wszystko w jakimś złotym greckim sejfie. Ale ponieważ przyjaźnimy się, to jestem spokojny o przyszłość. Wiem, że kiedy przyjdzie odpowiedni moment to ten sejf otworzymy i wszystko wyjdzie na jaw (śmiech). Są taśmy i są nagrania. Mam wrażenie, że w archiwum Milo Kurtisa spoczywa także koncert nagrany w Lublinie. Na dziedzińcu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego zagraliśmy niezwykły koncert, wręcz mistyczny koncert. Niesamowita historia! To był okres eksperymentalny. Po Osjanie, który był grupą teatralno – muzyczno – eksperymentalną, eksperymentowaliśmy także z Milo Kurtisem. Taki był wczesny Maanam.
- Potem do waszego składu, na przełomie stycznia i lutego 1976 roku, dołączyła Kora.
Marek Jackowski: I nie było już wyboru! Trzeba było wrócić do
rock’n’rolla i big bitu, czyli do tego co robiłem we wczesnym okresie
swojej młodości, jeszcze na studiach. Od drugiego roku anglistyki grałem
w zespole bigbitowym w mieście Łodzi. Działo się to przy ulicy
Bystrzyckiej. Właśnie tam, w soboty i niedziele, odbywały się tak zwane
„wieczorki taneczne”. Przychodziła nie prawie cała Lodź a przynajmniej
najpiękniejsze dziewczyny z miasta Łodzi. I oto walczyły zespoły wtedy
(śmiech). Zespoły potykały się na dźwięki i gitary, aby najpiękniejsze
dziewczęta przychodziły potańczyć i posłuchać muzyki.
- Czy przed rokiem 1989 panie Marku, Polacy byli inni niż teraz? W
moim odczuciu mieli jasno sprecyzowanego wroga. „Komuna” i jej słudzy –
donosiciele kontra reszta, czyli My. Ludzie trzymali się razem, dbali o
siebie i chciało im się więcej. Pierwsze lata transformacji i spore
rozczarowania z „terapiami szokowymi”, reformą finansów, zamykaniem
fabryk i zakładów, rosnącym bezrobociem. Przed 1989 rokiem wszyscy
wierzyli, że szarą rzeczywistość da się pokolorować. Po obradach
Okrągłego Stołu i pierwszych plebiscytowych wyborach nie było już tak.
Balon z nadziejami zmniejszył swoją objętość...
Marek Jackowski: Uważam że, gdy Polska i Polacy mają jakiś szczytny cel, to od razu wszystko gra. Jest ta harmonia. Kiedy Polak zostaje papieżem, to wtedy wszystko jest na miejscu. Natomiast w momencie, kiedy zaczynają się rządy tabloidowe, rządy paskudnej prasy, to wszystko zaczyna się rozmydlać. Wydaje mi się, że to, co napędza całą kulturę tabloidową a jednocześnie rozbija społeczeństwo, to epatowanie konfliktami, kłótniami i tanimi sensacjami, które przesłaniają sprawy istotne. To takie żerowanie na przyziemnych instynktach. I niestety ludzie dają się w to wpuszczać, w to wymuszone słuchanie muzyki, wymuszone ideologie, wreszcie określone sposoby zachowań. Wymuszone jest to, że na dywaniku czerwonym muszą pojawiać się gwiazdy, które natychmiast trzeba obgadać. A ja rozmawiam z Dublinem, z Tobą i mam przed oczami Stefana Dedalusa, który gdzieś tam chodzi i gdzieś może tam jego duch bazuje. Może po tych irlandzkich pubach. Może ta dusza artystyczna ciągle tam jest, może Irlandczycy to poeci, którzy mówią tylko właściwie poezją.
Maanam Elektryczny Prysznic
- Powracamy do Maanamu. Jest rok 76 i Olga Ostrowska...
Marek Jackowski: Oj już nie (śmiech). Już wtedy Jackowska. Na początku lat 70. Był nasz ślub. Niezwykłe wydarzenie i przeżycie dla mnie. Na ślubie była i Ewa Demarczyk i Marek Grechuta i Zygmunt Konieczny ten, co skomponował dla Ewy „Tomaszów”. Wydawało mi się, że cały Kraków tam był.
- O tym ślubie, podczas jednego z wywiadów, opowiadał Marek Grechuta. Zamojsko – krakowski bard przyrównał wasze święto do tego, który opisywał Wyspiański w „Weselu”.
Marek Jackowski: To prawda. Cała krakowska cyganeria artystyczna była z nami życząc nam tego, co najlepsze. Dawne czasy...
- A skąd pomysł na pierwsza nazwę zespołu: Maanam Elektryczny Prysznic?
Marek Jackowski: Było to tak. W tamtym czasie poznaliśmy młodego i sympatycznego Anglika, który zauroczył się Polską. Mowa o Johnie Porterze. Tomasz Tłuczkiewicz, inna zupełnie legenda, związana z Polskim Stowarzyszeniem Jazzowym, niesamowity umysł, niesamowity człowiek zwrócił nam uwagę na rzeczonego wyspiarza. Tłuczkiewicz powiedział: „No wiesz Marku, mam tu takiego Anglika, może byście sie spotkali, pogadali i może trochę pomuzykowali?”. I przyszedł John. I od razu, z mety zagrał „Black Day Feeling” wspaniałą, cudowną balladę. A potem drugi i trzeci i kolejne utwory. W ten sposób powstał zalążek, fundament naszego repertuaru w nowym stylu. Rockowego, choć lepiej będzie określić ten materiał, to nasze muzyczne „nowe”, mianem punkowo – rockowego.
Maanam Elektryczny Prysznic
- To był czas punkowej rebelii, która opanowała nawet listy przebojów.
Marek Jackowski: Sex Pistols, The Clash, The Stranglers i Blondie panowały niepodzielnie. To były zespoły, które może nie sprzedawały milionów egzemplarzy płyt, ale rozpętały wielka muzyczną rewolucję. Miała ona poważne konsekwencje, także dla zespołu Maanam. Ale wracając do Johna Portera. Przyszedł taki dzień, kiedy spotkaliśmy się z nim na Saskiej Kępie. Był jeszcze Maciek Zębaty, który mówił w kółko: „nie dajemy rady!”. I tak w kółko. John próbował niezdarnie jakieś zdanie po polsku wymówić. Potem zaczął zawody ze zbitką „elektryczny prysznic”. Ten „elektryczny prysznic” także za bardzo mu nie wychodził. Ale pomyśleliśmy sobie, że Maanam Elektryczny Prysznic, w odróżnieniu od jego akustycznej odmiany z Milo Kurtisem, jest dobrym projektem. W samej nazwie było już wskazanie, że się „elektryfikujemy”, „wzmacniamy” i raźnie wracamy do epoki rock’n’rolla i big bitu!
- Zostało w tego okresu kilka nagrań, obok wspomnianego już „Black Day Feeling”.
Marek Jackowski: Zarejestrowaliśmy wtedy około dziewięciu, może dziesięciu utworów, w tym pierwszą wersję „Derwisza” i „Blues Kory”.
- Potem przyszedł maj 1979 roku, który rozpoczął kolejny ważny krok w karierze Maanamu. John Porter założył formację John Porter Band i nagrał jedną z najważniejszych płyt w historii polskiego rocka „Helicopters”. Z nazwy został tylko Maanam a do zespołu przywędrował Ryszard Olesiński. I pierwsze nagrania...
Marek Jackowski: Ale zanim jeszcze Riccardo i pierwsze historie z przełomu dekad, to muszę się podzielić pewną refleksją. Był to czas, kiedy zespół znowu zaczynaliśmy wszystko od początku. Jeszcze w „elektrycznym” okresie Maanamu poznaliśmy Ryszarda Olesińskiego i jego brata Krzysztofa. Było też kilku perkusistów, którzy się przewijali obok zespołu, między innymi Ryszard Kupidura, Andrzej Mrowiec. Była radość grania i spontaniczność, ale ja bałem się...
- Czego dotyczyły te lęki i niepewności? Niewiara w powodzenie projektu?
Marek Jackowski: Miałem w sobie wiele wątpliwości, czy uda nam sie w tym nowym składzie nagrać coś zupełnie zawodowo. Pomyślałem sobie, że nie jesteśmy jeszcze, jako zespół gotowi do pracy w studiu. Za własne pieniądze zaprosiłem do studia nagraniowego członków zespołu Dżamble. Była to orkiestra po prostu niesamowita! Byłem wielkim fanem ich piosenki „Święto strachów” i całej płyty „Wołanie o słońce nad światem”. W roku 1978 reaktywowali się po raz kolejny, jako band.
- To pamiętna sesja, bo przecież wtedy powstał hymn Maanamu i jeden z największych przebojów Maanamu „Oprócz”.
Marek Jackowski: Kiedy nawet dziś słuchałem „Oprócz (błękitnego nieba) “, stwierdziłem po raz kolejny, że jest to tak niezwykle, niesamowicie i nieprawdopodobnie funkowo zagrany numer w tamtych czasach! Ale finezja i czar to przede wszystkim umiejętności i wyobraźnia muzyczna muzyków z Dżambli. W studiu pojawił się gitarzysta Marek Wilczkiewicz, (mimo, że nie było go wtedy w składzie Dżambli), pianista Stefan Sendecki, nieprawdopodobny basista i kontrabasista Marian Pawlik oraz Benek Radecki grający na perkusji. Ja grałem na gitarze i skromnie, w kąciku dogrywałem tam swoje partie. Oni po prostu swoje! Tak powstał „Hamlet”, „Chcę Ci powiedzieć coś” i „Blues Kory”. Pomyślałem sobie wtedy, że może i ja spróbuję coś zaśpiewać.
- Często powtarzasz w naszych rozmowach, że ta piosenka w sposób radosny, franciszkański, trochę naiwny odzwierciedlała wasze życie. Biednie, ale...
Marek Jackowski: Wtedy byliśmy bardzo biedni i żyliśmy naprawdę marnie. Finansowo było fatalnie. Co ja mówię… Było katastrofalnie! Wspominałem ci w poprzednich rozmowach jak w opuszczonej krakowskiej kamienicy pozyskiwałem stare drewniane klepki z parkietów, aby palić nimi w piecu by ogrzać siebie i rodzinę. No i w końcu powiedziałem sobie w duchu: „nic to!”. A potem przyszła myśl, że „oprócz błękitnego nieba, to nic nam więcej nie potrzeba tak naprawdę”. Tak sobie powiedziałem: „Nie ma pieniędzy” – myślałem – „nieważne! Żyję, słońce świeci i tylko błękitu potrzeba”. No i nagrałem tę piosenkę podczas pierwszej sesji w Radiu Katowice. Oczywiście wiedziałem, że pierwszą wokalistką jest i będzie Kora. Nie było w Maanamie miejsca na takie historie, że będzie dwóch, czy więcej wokalistów.
- Koncertowy debiut Maanamu miał miejsce w Lubaniu? Tam odbywały się te słynne Muzyczne Kempingi.
Muzyczny Camping w Lubaniu
Marek Jackowski: Dokładnie. W Lubaniu był właściwie pierwszy występ Maanamu. Byliśmy już po próbach w krakowskiej „Rotundzie”. Co ciekawe, nie mieliśmy tych prób z Korą. Materiał muzyczny ogrywaliśmy z dala od Kory i coraz bardziej przerażeni. Wyobraź sobie, że robisz nową rzecz i nie wiesz za bardzo jak to się skończy.
- Dlaczego Kory nie było z Wami?
Marek Jackowski: Kora wyjechała do Budapesztu na wycieczkę, z której za nic nie chciała zrezygnować (śmiech). Właściwie nie miała okazji nawet przed koncertem zrobić z resztą zespołu choćby krótkiej próby. Spotkaliśmy się już na miejscu, w Lubaniu. Z drżeniem serca patrzyłem, co się wydarzy. A Kora wyszła na scenę z tremą i bladością na twarzy, bo znała utwory tylko z moich wersji gitarowych. I nagle nastąpiło złożenie tych wszystkich elementów w jedność, czyli zagranie na żywo podczas koncertu dla kilku tysięcy osób. I wyszło z tego naprawdę coś niesamowitego. Bez żadnej próby, z nowym składem „elektrycznym” Kora zauroczyła wszystkich widzów. Wydarzyło się totalne i niezwykłe muzyczne szaleństwo! Udało się. Ta wielka iskra przeskoczyła między Maanamem a publicznością. I tak już zostało!
- Potem Maanam został dostrzeżony przez „Studio Gamma”. Przez kilka tygodni na samym szczycie utrzymywał się utwór „Hamlet”.
Marek Jackowski: To było dość niesamowite. Chyba wtedy rozpoczęła się ta mała medialna rewolucja. Było gorące lato 1980 roku. Wyjechali gdzieś na wakacje wszyscy ci żelaźni prezenterzy radiowi okresu schyłkowego Gierka. Wtedy w radiu rządziły melodie spod znaku „cała sala śpiewa z nami” i jemu podobne. I nagle się okazało, że podczas nieobecności tych „żelaznych” prezenterów, to młodzi dziennikarze w ich zastępstwie prowadzili programy typu „listy przebojów”. Jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki wszystko sie zmieniło z dnia na dzień. Stało się to dosłownie w ciągu jednego wieczora i nocy. Okazało się, że w Studio Gamma zagościł Czesław Niemen, który wtedy wygrał ten pierwszy plebiscyt. Ale zaraz za nim, na drugim miejscu był utwór nasz utwór „Hamlet”. To było wielkie zaskoczenie! Absolutnie dla wszystkich. Bo nikt nie znał wtedy Kory, nikt nie znał Maanamu. Nagle wszystko ruszyło z wielką szybkością, niewyobrażalna nawet dla nas. Widocznie drzemał w ludziach głód nowej muzyki, nowych zespołów. Wszystko to jakoś wybuchło i eksplodowało. Zaczęły się te szalone i dramatyczne lata 80.
- Z perspektywy czasu uważasz, że „odkręcenie” zaworu bezpieczeństwa z muzyką młodzieżową na przełomie lat 70. i 80. odbyło się za przyzwoleniem „czynników oficjalnych” czy był to jednak triumf ducha nad szarością?
Marek Jackowski: Uważam, że jednak presja młodego pokolenia tamtych czasów, była tak niesamowita i mocna, że nie dało się jej zatamować. Nie uczyniono z muzyki rockowej, punkowej, czy rock’n’rollowej wentyla bezpieczeństwa. Polska muzyka lat 80. to była niezwykle głęboka, spieniona i ogromna rzeka. To był istny dynamit. Wydaje mi się, że gdyby władze i służby próbowały zdusić ten nurt, zamknąć, zdeptać, to skończyłoby się to wszystko dużo gorzej. Młodzież coraz bardziej zdesperowana wyszłaby na ulice razem ze strajkującymi robotnikami. Wtedy młodzież, po raz pierwszy od roku 1968, zaczęła walczyć o prawo istnienia. Reżym nie mógł z tym nic innego zrobić, jak tylko pogodzić się z faktem wybuchu polskiego rocka i punka. Partyjny rząd nie miał po prostu wyjścia. Ta fala była zbyt potężna i mogła ich zatopić.
- W wielu wywiadach podkreśla pan wyższość polskiej sceny muzycznej z lat 80. i 90. nad współczesnym rynkiem. Odbiegnijmy na chwilę od tematu historii Maanamu. Co w takim razie, na przestrzeni tych lat, zmieniło się w duszach twórców? A może do głosu dochodzi pokolenie, które nie pamięta starych czasów, ma inną wrażliwość i całkowicie odmienne cele?
Marek Jackowski: Nie o to chodzi by na siłę pamiętać stare czasy. W duszach dzisiejszych twórców gra, brzmi przede wszystkim nuta komercyjna. Młode pokolenie, o które pytasz, burzliwe i ciekawe muzycznie, napotyka na „beton” dużych firm fonograficznych i głuchych, nieczułych decydentów sparaliżowanych strachem przed czymś nowym. Nigdy w historii polskiej muzyki rozrywkowej sytuacja nie była tak beznadziejna jak teraz. Dla młodych, niezależnych twórców jedynym wyjściem jest chyba zaistnienie tylko w internecie. Ale tutaj, w cyberprzestrzeni przy tak nieprawdopodobnej ilości informacji, nie ma nawet cienia tej siły przebicie, jaka była w latach 80. w radiowej Trójce czy pamiętnych nocnych programach Radia Lublin w Jedynce. Muszą powstawać nowe, niezależne wydawnictwa by to zmienić.
- Pierwsza płyta grupy Maanam wydana została dopiero w 1981, choć nagrano ją rok wcześniej we wspomnianym już studiu Radia Lublin. Jak wspominasz tamten czas i dreszcz emocji? Nagranie debiutu płytowego zbiegło się w czasie z ważnymi wydarzenia pierwszej i prawdziwej Solidarności w roli głównej.
Marek Jackowski: To było niesamowite przeżycie. To był czas, kiedy spełniały się marzenia wszystkich Polaków oraz zespołu Maanam. Nawet powietrze pachniało jak zwycięstwo. Kora powiedziała po nagraniu tej pierwszej płyty, że jest tak zdumiona i szczęśliwa, że może już odejść, zniknąć a nawet umrzeć (śmieje się). W studiu pracowali znakomici fachowcy, panowie Poniatowski i Kowalczyk, znakomici ludzie od studyjnego nagrywania. Na swoim konie mieli już sesję z Budką Suflera. Muszę to powiedzieć. Maanam miał niezwykłe szczęście, że trafił na tych inżynierów. Dzięki nim to brzmienie pierwszego albumu jest takie niezwykłe. Do dzisiaj pamiętam ten niezwykły, rozpadający się polski stół Fonika. Właściwie udało się na tym stole mikserskim nagrać i zmiksować legendarną płytę. Biegał między studiem a reżyserką redaktor Jerzy Janiszewski, wspaniała legenda Trójki i Radia Lublin. W pewnym momencie przerwał nam nagranie by wykrzyczeć: „Już podpisują! Już podpisują!”. A ja się ze studia pytam: „Co podpisują?” Redaktor Janiszewski krzyczy: „Porozumienie podpisują. Już siedzą przy stole. Jest i Wałęsa z wielkim długopisem z papieżem i Matką Boska w klapie! Zaraz podpiszą!”. Wreszcie przybiegł i ze łzami w oczach powiedział: „Podpisali!”. Szał radości w studiu. Każdy padał sobie w ramiona. Lepszego anturażu do rejestracji pierwszej płyty nie mogliśmy sobie wymyślić.
- Początek lat 80. bardzo pracowity. Krew, pot i łzy, ale radość tworzenia i spełnienia artystycznego. Popularność w Studio Gamma, szczyty magazynu „Non-Stop”, przebój lata 1982 roku „Oprócz błękitnego nieba”. Utwory Maanamu, które pojawiały się na singlach żyły dłużej? Czy pewni byliście, że one i tak przetrwają?
Marek Jackowski: Ja może miałem to szczęście, że studiując filologie angielska miałem okazję wychować się na literaturze wybitnej, na utworach najważniejszych poetów i pisarzy. Wymienię tylko Wiliama Szekspira, Jamesa Joyce’a, Macphersona autora „Pieśni Osjana”... Zawsze zastanawiałem się co sprawia, że ich poezja, proza są wieczne, ponadczasowe, uniwersalne a czytelnicy bez względu na upływ czasu z lubością powracają do tych strof i wersów. Mamy świadomość, że większość literatury z tamtych czasów przepadła w pomroce dziejów, ale część jej wciąż fascynuje, wciąż przykuwa uwagę. To same pytania nurtowały mnie w związku z muzyka. Zastanawiałem się, co jest złotą receptą, aby nagrania, utwory muzyczne „żyły” dłużej niż jeden sezon. Z perspektywy prawie czterdziestu już lat, od kiedy powstał Maanam, mogę powiedzieć, że starałem się by moje kompozycje były poza czasem i pozostały w umysłach i sercach słuchaczy dłużej niż kilka miesięcy. Piosenki ponadczasowe, typowe evergreeny idą przez życie razem ze słuchaczami, wrastają w nich, przypominają ważne chwile, dają posmak wspomnień i dawnych blasków, cudownych miłości i zakochiwań, ale i zakrętów na wirażach zdarzeń.
- Doświadczył pan takich cudownych obserwacji, w jaki sposób taki ponadczasowy utwór działa na ludzi?
Marek Jackowski: Zdarzyło mi się obejrzeć koncert Paula McCartneya, którego z wszystkich członków The Beatles ceniłem najmniej. Zawsze wydawał mi się typem w stylu „nice gay”, przesłodzony i niepasujący do reszty składu. Uważałem podobnie jak John Lennon, że piosenka „Yesterday” jest przesłodzoną balladą, która nie wytrzyma próby czasu i zniknie ze świadomych słuchaczy. I byłem zdumiony, kiedy podczas tego koncertu Paul McCartney zaczął śpiewać pierwsze wersy tej piosenki a z publicznością zaczęły dziać się rzeczy niesamowite. Tysiące par, w różnym wieku, zaczęły się do siebie przytulać i całować. W oczach widziałem łzy i wzruszenia i blask dawnych wspomnień, tak jakby za dotknięciem czarodziejskiej różdżki ta melodia i słowa uruchomiły stary film z ich życia. Wszystko na ułamek sekund, kilku minut powróciło, stało się znowu. I muszę powiedzieć, że zafascynowało mnie to. Sam dałem się porwać tej fali.
Ryszard Olesiński
Szczęśliwy obejrzałem ten koncert do końca i stwierdziłem, że Paul
McCartney to niesamowity twórca, wspaniały kompozytor. Tak się właśnie
dzieje z utworami ponadczasowymi. Idą przez życie z ich słuchaczami i
fanami. Stają się częścią ich wspomnień i są ważne.
- Czy przeżywasz takie chwile Marku?
Marek Jackowski: Dzięki Bogu zdarzają mi się takie chwile. Wiem, że takie piosenki Maanamu jak chociażby „Ta noc do innych jest niepodobna”, „Kocham Cię kochanie moje”, czy „(Boskie) Buenos Aires” są ważne dla bardzo wielu, wielu ludzi. I to twórcę cieszy najbardziej. Ich nieustanny byt, pomimo upływu dziesiątek lat, w świadomości słuchaczy traktujących je z nutką radości i szczęścia dawnych dni to powód do dumy. Do tego dodać także muszę kilka nagrań z pierwszego krążka: „Karuzela marzeń”, „Szał niebieskich ciał” i „Szare miraże”, które graliśmy na niemal wszystkich naszych koncertach. To także zasługa wspaniałych muzyków ze „złotego” okresu Maanamu: Bodka Kowalewskiego, Rysia Riccardo Olesińskiego, znakomitego gitarzystę i Pawła Markowskiego. Bez nich nie byłoby spuścizny Maanamu i tylu niezwykłych nagrań.
- W roku 1981 za sprawą filmu „Wielka majówka” Krzysztofa Rogulskiego, z debiutującym wówczas Zbigniewem Zamachowskim, grupa Maanam trafiła do kin. Potem ukazała się pierwsza płyta zespołu, który wstrząsnął polską sceną muzyczną. W dorocznym plebiscycie pisma Non – Stop Kora została uznana za najlepszą polską wokalistkę roku 1981. Krótko potem zmienił się skład Maanamu. W grupie pojawili się Paweł Markowski (perkusja) i Bogdan Kowalewski (gitara basowa). Co nowego muzycy wnieśli do zespołu?
Marek Jackowski: Paweł Markowski nagrywał z Maanamem już podczas nagrań pierwszego albumu. W utworze „Oddech szczura” słychać już jego perkusję i rytmy. Dzięki Pawłowi Markowskiemu w zespole pojawił się Bodek Kowalewski, który zastąpił Krzysztofa Olesińskiego. Przybycie Bodka Kowalewskiego do zespołu było niezwykłym zrządzeniem losu. Bogdan to nie tylko znakomity basista, ale i świetny gitarzysta, który czuje i rozumie melodię a to nie jest częste wśród muzyków. Rzadko zdarza się, aby dobry basista była także bardzo dobrym melodykiem. A Bodek łączy te dwie umiejętności. Śmiało twierdzę do dziś, że o Maanamie, z Pawłem Markowskim i Bogdanem Kowalewskim w składzie, śmiało można mówić, jako o złotym składzie. Bo przecież albumy „O!” i „Nocny patrol” to znakomite przykłady ich wielkich umiejętności.
- O Ryszardzie Olesińskim nie wspominając?
Marek Jackowski: Riccardo jest jedyny na świecie. Wystarczy posłuchać „Espańa for ever” i tego niezwykłego riffu.
Z Markiem Jackowskim przegadaliśmy w latach 2009 i 2010 wiele, wiele godzin. Większość tych rozmów została zarejestrowana a część wyemitowana we fragmentach w programach „Polska Tygodniówka” Radia NEAR FM (Irlandia). Co z resztą? Niewykluczone, że powstanie z tego 150 stronicowa książka z wywiadem – rzeką z Markiem Jackowskim. Wszystkie te chwile oddałbym za jedną: by znów zobaczyć Go uśmiechniętego, z gitarą w ręku i na scenie w otoczeniu Kowalewskiego, Markowskiego i Olesińskiego...
Tomasz Wybranowski
foto – archiwum Marka Jackowskiego
Tomasz Wybranowski.
Roztoczanin z serca Zamojszczyzny, rocznik 1972. Absolwent polonistyki
na UMCS (specjalność edytorsko – medialna). Studiował także jako wolny
słuchacz filozofię i politologię. Doktorant wydziału Nauk Politycznych
UMCS. Pracował w radiu Centrum, Puls, Top, oraz kieleckim TAK, był
korespondentem radiowej „Trójki”. Publikował (i publikuje) w pismach
„Próba” , „Dziennik Wschodni”, „Kurier Lubelski” , „Praca i Życie Za
Granicą”, „Nowej Okolicy Poetów”, „Zamojskim Kwartalniku Kulturalnym”,
magazynie „Kontury”, miesięczniku „Dziś”. Korespondent tygodnika
„Przegląd” w latach (2006 – 2012), redaktor dwumiesięcznika „Imperium
Kobiet i kwartalników Kontury oraz Zamojski Kwartalnik Kulturalny.
Publikuje w tygodniku „Uważam Rze”. Od 2005 roku w Irlandii. Na
przełomie 2005/2006 był redaktorem naczelnym tygodnika „Strefa Eire”. W
latach 2006 – 2008 wydawca i redaktor naczelny miesięcznika „Wyspa”.
Wydał trzy przewodniki po Irlandii „Irlandzki Niezbędnik. Irish ABC”. W
latatch 2008 - 2012 nieprzerwanie redaktor naczelny tygodnika (później
miesięcznika) „Kurier Polski”. W latach 2008 – 2009 był także irlandzkim
korespondentem Polskiego Radia i Informacyjnej Agencji Radiowej.
Współpracował także z Radiem Vox. Obecnie nieprzerwanie wydawca i
prezenter programu „Polska Tygodniówka” (ponad 270 wydań) nadawanego
w każdą środę w dublińskiej rozgłośni NEAR 90, 3 FM. W każdy piątek
(10.00 – 11.00) w Radiu WNET (Polska) pojawia się jego autorski program
„Irlandzka Polska Tygodniówka”. Cykl programów o historii muzyki
światowej „Muzyczne Terapie” gości także w austriackim Radiu FRO. Autor
czterech tomików wierszy („Oczy, które...” 1990, „Czekanie na świt” 1992, „Biały”
1995 i najnowszy „Nocne Czuwanie”). Jego wiersze drukowano w ponad
dwudziestu antologiach poetyckich (ostatnio „Harmonia Dusz” Warszawa
2011). Na początku roku 2013 ukaże się specjalna wersja zbioru „Nocne
Czuwanie” wraz z audiobookiem (wydawnictwo Kontury). Rok 2011 przyniósł
nominację do nagrody „Polak roku w Irlandii”. Tomasz Wybranowski
wyróżniony został przez środowiska polonijne w Irlandii nagrodą
„dziennikarz roku 2010”. Doktorant wydziału Nauk Politycznych UMCS.
Przygotowuje dwie publikacje na temat polskiej muzyki rockowej w czasie
zrywu wolnościowego 1977 – 1990. Do tej pory ukazało się jego pięć
artykułów naukowych poświęconych mediom, głównie imigracyjnym. Od czerwca 2015 tomek prowadzi Listę Przebojów Polisz Czart, która dzięki niemu rozpoczęła swoje drugie życieAby
poczuć klimat audycji Tomka, zapraszam do wysłuchania znakomitego
programu poświęconemu Grzegorzowi Ciechowskiemu. Można posłuchać gotutaj
Wywiad ukazał się w pierwszą rocznicę śmierci Marka Jackowskiego w portalu wNas.pl
Trzeci album zespołu Maanam „Nocny patrol” wydany jesienią 1983 roku, to jedna z najważniejszych pozycji w klasyce polskiego rocka. Najwybitniejsze dzieło Kory i Marka Jackowskiego naznaczone jest piętnem stanu wojennego. O nocy wojennej, krokach we mgle i wszech ogarniającym strachu i żądzy słońca i normalności opowiada dla portalu wnas.pl Marek Jackowski.
- Lata osiemdziesiąte XX wieku były dla pana i Maanamu „złotym okresem” grupy. Laury Festiwalu Piosenki w Opolu, szczyty list przebojów, zwycięstwa w rankingach popularności magazynu „Non – Stop” i setki koncertów. Debiutancki materiał nagrywaliście w gorącym okresie sierpnia 1980 roku.
- Chwile spędzone w studiu nagraniowym Polskiego Radia Lublin były dla nas wielkim wydarzeniem. Muzycznie spełniały się nasze marzenia. Kora powiedziała nawet po nagraniach, że gdyby teraz miała odejść na drugą stronę, to umierałaby szczęśliwa i spełniona. Ale to był także czas historyczny. Szczególnie zapamiętałem dzień 31 sierpnia 1980 roku, kiedy w Gdańsku podpisywano „Porozumienia sierpniowe”. Pamiętam jak redaktor Jerzy Janiszewski, legendarna postać polskiego eteru, wbiegał co kilka minut do studia i wykrzykiwał: „Zaraz podpiszą porozumienie, zaraz to się stanie!”. Mija kilka chwil i znowu pojawia sie w studiu mówiąc z ekscytacją: „Już siedzą przy stole! Już podpisują! Wałęsa z wielkim długopisem z fotografią Jana Pawła II!”. Potem wielki szał radości, łzy szczęścia i padanie sobie w ramiona. To był niesamowity czas...
- Była wtedy w nas nadzieja i wiara, że będzie inaczej. Ale zaraz potem, niespełna pół roku później, ogłoszeno stan wojenny. To wszystko co działo się po 13 grudnia zmieniło ludzi i charaktery...
- Tak jak wszyscy Polacy wiedzieliśmy, że żyć trzeba dalej. Robić wszystko co się da by nie zwariować, by się nie poddać. Nie zawsze to było bezpieczne. ZOMO królowało na ulicach i tak naprawdę wszystko mogło się zdarzyć. Stan wojenny obfitował w wiele tragicznych zdarzeń, sytuacji potwornych. Dlatego nasza trzecia płyta „Nocny patrol” przesiąknięta jest atmosferą tamtych czasów. Tamtych tragicznych dni...
Marek Jackowski na tle pieprzowego drzewa
- Album nagrywaliście w studiu Teatru STU w Krakowie. Teksty Kory są pełne katastrofizmu, wołania o azyl i przestrzeń bez przemocy. „Krakowski spleen” w moich programach radiowych zapowiadam jako hymn do normalności i chęci zwykłego życia. Przejmujące „Polskie ulice”, „Jestem kobietą”, z zaśpiewem Kory „nie wyobrażam sobie, abyś na wojnę szedł” i tytułowy, otwierający płytę „Nocny patrol”... Do dziś, gdy słucham tej płyty mam ciarki na całym ciele.
- „Nocny patrol” to jest płyta prawdziwa, bo płyta życia. Jest w niej emocja i anturaż tamtych czasów. Ta płyta jest niezwykła, bo czasy były niezwykłe, choć straszne i dziwne. Sami przeżywaliśmy, to co się działo. W nocy baliśmy się wychodzić, bo godzina policyjna, bo patrole ZOMO, bo zatrzymania... A trzeba było normalnie żyć i funkcjonować. Bardzo często zatrzymywali nas pijani zomowcy. Pamiętam taką scenę, jak z czarnego snu. Zostajemy zatrzymani. Z samochodu wytacza sie kompletnie pijany dowódca i wymachuje bronią przed naszymi twarzami. Młodsi rangą musieli go uspokajać, aby nie doszło do jakiegoś tragicznego zdarzenia. Boże, jak wtedy baliśmy się. Pamiętam pytanie jednego z tych młodszych zomowców: „Skąd idziecie we mgle?”. Nie wiem dlaczego, ale zapamiętałem to pytanie na całe życie...
- „Skąd idziecie we mgle?”... W normalnym życiu i sytuacji potraktowałbym to jak okruch poezji.
- We mgle było słychać tylko kroki nocnego patrolu i nasze. Słyszeliśmy jak zbliżamy się do siebie. Oni słyszeli nasze kroki, my słyszeliśmy ich. Wiedzieliśmy jedno, jeśli zaczniemy uciekać, to oni wszczęliby pościg i użyli broni. O Boże Ty mój (z ciężkim westchnieniem w głosie). Piosenka Kory „Jestem Kobietą” związana jest z tamtym wydarzeniem. Potem powstał tekst „Nocny patrol” i we mnie zakiełkowała melodia do instrumentalnego utworu„Zadymione ulice” (późniejszy tytuł „Polskie ulice”, przypomina autor)..
- Zawsze nie mogłem się nadziwić, że cenzura przepuściła do tłoczenia płytę, a potem większość tych protest – songów gościła na antenach radiowych.
- Wspaniałe jest to, że wielka moc i odwaga cechowała ówczesnych ludzi radia. Pamiętam jakim przeżyciem było dla mnie jak usłyszałem w Trójce radiowej „Polskie ulice”. Radiowcy, z krwi i kości o których myślę, to legendarne postaci: Piotr Kaczkowski, wspominany juz Jerzy Janiszewski, czy Marek Niedźwiecki. Oni się nie bali i dla wielu dzisiejszych dziennikarzy mogą być wzorem.
- Nie zagraliście w Sali Kongresowej z okazji rewolucji i sojuszu ze Związkiem Radzieckim i dostaliście „szlaban” niemal na wszystko. Mimo, że nie wolno było grać waszych nagrań, to Marek Niedźwiecki się nie bał i grał je w zestawieniach Listy Przebojów Programu 3. W końcu i tam nie można było grać Maanamu. Ale i na to znalazł się sposób. Gdy padała nazwa Maanam w kolejnym zestawieniu i tytuł piosenki, to odzywały się werble, wstęp do nagrania „To tylko tango”.
- To było niesamowite. W tych charakterystycznych werblach z „Tanga”, w ich złowróżbnym pogłosie w całej Polsce było wiadomo, że coś się dzieje z Maanamem. Zespół jest, ale skazany został na banicję. Rodziły sie pytania: co mogło się stać i dlaczego? Fani doskonale wiedzieli o tym. Szacunek dla Marka Niedźwieckiego za to co zrobił wtedy.
- „Nocny patrol” to jednak album z gamą światła na końcu tunelu złych czasów i losu.
- Na początku lat osiemdziesiątych Polacy byli przesiąknięci ideą pierwszej, wielkiej „Solidarności”. Była świadomość, że walczy się o wolną Polskę, że wspiera nas papież Jan Paweł II., który w tym czasie pielgrzymował do Ojczyzny. Mój Ty Boże, te miliony ludzi na Błoniach w Krakowie i we wszystkich innych miejscach, gdzie On się pojawiał i zasiewał w nas spokój, niezłomność i wiarę. A dzisiaj czytamy tabloidy, oglądamy gwiazdy we wszystkich możliwych programach i formatach. Ba, wszyscy są gwiazdami, bo nagle okazuje się, że pani która reklamuje groszek, czy marchewkę jest... gwiazdą. Nagle okazuje się, że w stacjach radiowych nie ma rockowej i ambitnej muzyki. Na szczęście jest Facebook, gdzie ludzie przekazują sobie piosenki i ważne nagrania. Są polonijne audycje w rozgłośniach zachodnich, które strzegą płomienia żywej i szczerej muzyki. I to cieszy, to jest genialne. - Wciąż w nas nadzieja, że „jeszcze będzie przepięknie”. Dziękuję za rozmowę.
Tomasz Wybranowski
współpraca: Katarzyna Sudak
fot. z archiwum Marka Jackowskiego
Tomasz Wybranowski.
Roztoczanin z serca Zamojszczyzny, rocznik 1972. Absolwent polonistyki
na UMCS (specjalność edytorsko – medialna). Studiował także jako wolny
słuchacz filozofię i politologię. Doktorant wydziału Nauk Politycznych
UMCS. Pracował w radiu Centrum, Puls, Top, oraz kieleckim TAK, był
korespondentem radiowej „Trójki”. Publikował (i publikuje) w pismach
„Próba” , „Dziennik Wschodni”, „Kurier Lubelski” , „Praca i Życie Za
Granicą”, „Nowej Okolicy Poetów”, „Zamojskim Kwartalniku Kulturalnym”,
magazynie „Kontury”, miesięczniku „Dziś”. Korespondent tygodnika
„Przegląd” w latach (2006 – 2012), redaktor dwumiesięcznika „Imperium
Kobiet i kwartalników Kontury oraz Zamojski Kwartalnik Kulturalny.
Publikuje w tygodniku „Uważam Rze”. Od 2005 roku w Irlandii. Na
przełomie 2005/2006 był redaktorem naczelnym tygodnika „Strefa Eire”. W
latach 2006 – 2008 wydawca i redaktor naczelny miesięcznika „Wyspa”.
Wydał trzy przewodniki po Irlandii „Irlandzki Niezbędnik. Irish ABC”. W
latatch 2008 - 2012 nieprzerwanie redaktor naczelny tygodnika (później
miesięcznika) „Kurier Polski”. W latach 2008 – 2009 był także irlandzkim
korespondentem Polskiego Radia i Informacyjnej Agencji Radiowej.
Współpracował także z Radiem Vox. Obecnie nieprzerwanie wydawca i
prezenter programu „Polska Tygodniówka” (ponad 270 wydań) nadawanego
w każdą środę w dublińskiej rozgłośni NEAR 90, 3 FM. W każdy piątek
(10.00 – 11.00) w Radiu WNET (Polska) pojawia się jego autorski program
„Irlandzka Polska Tygodniówka”. Cykl programów o historii muzyki
światowej „Muzyczne Terapie” gości także w austriackim Radiu FRO. Autor
czterech tomików wierszy („Oczy, które...” 1990, „Czekanie na świt” 1992, „Biały”
1995 i najnowszy „Nocne Czuwanie”). Jego wiersze drukowano w ponad
dwudziestu antologiach poetyckich (ostatnio „Harmonia Dusz” Warszawa
2011). Na początku roku 2013 ukaże się specjalna wersja zbioru „Nocne
Czuwanie” wraz z audiobookiem (wydawnictwo Kontury). Rok 2011 przyniósł
nominację do nagrody „Polak roku w Irlandii”. Tomasz Wybranowski
wyróżniony został przez środowiska polonijne w Irlandii nagrodą
„dziennikarz roku 2010”. Doktorant wydziału Nauk Politycznych UMCS.
Przygotowuje dwie publikacje na temat polskiej muzyki rockowej w czasie
zrywu wolnościowego 1977 – 1990. Do tej pory ukazało się jego pięć
artykułów naukowych poświęconych mediom, głównie imigracyjnym. Od czerwca 2015 tomek prowadzi Listę Przebojów Polisz Czart, która dzięki niemu rozpoczęła swoje drugie życieAby
poczuć klimat audycji Tomka, zapraszam do wysłuchania znakomitego
programu poświęconemu Grzegorzowi Ciechowskiemu. Można posłuchać gotutaj
