Antoni Malewski - Subiektywna historia Rock’n’Rolla w Tomaszowie Mazowieckim. Część 55 - DEREŃ II

Antoni Malewski urodził się w sierpniu 1945 roku w Tomaszowie Mazowieckim, w którym mieszka do dziś. Pochodzi z robotniczej rodziny włókniarzy. Jego mama była tkaczką, a ojciec przędzarzem i farbiarzem. W związku z ogromną fascynacją rock'n'rollem, z wielkimi kłopotami ukończył Technikum Mechaniczne i Studium Pedagogiczne. Sześć lat pracował w szkole zawodowej jako nauczyciel. Dziś jest emerytem i dobiega 70-tki. O swoim dzieciństwie i młodości opowiedział w książkach „Moje miasto w rock’n’rollowym widzie”, „A jednak Rock’n’Roll”, „Rodzina Literacka ‘62”, a ostatnio w „Subiektywnej historii Rock’n’Rolla w Tomaszowie Mazowieckim” - książce, która zajęła trzecie miejsce w V Edycji Wspomnień Miłośników Rock’n’Rolla zorganizowanych w Sopocie przez Fundację Sopockie Korzenie. Miał 12/13 lat, kiedy po raz pierwszy usłyszał termin rock’n’roll. Egzotyka tego słowa, wzbogacona negatywnymi artykułami Marka Konopki - stałego korespondenta PAP w USA jeszcze bardziej zwiększyła – jak wspomina - nimb tajemniczości stylu określanego we wszystkich mediach jako „zakazany owoc”. Starszy o 3 lata brat Antoniego na jedynym w domu radioodbiorniku Pionier słuchał nocami muzycznych audycji Radia Luxembourg, wciągając autora „Subiektywnej historii Rock’n’Rolla w Tomaszowie Mazowieckim” w ten niecny proceder, który - jak się później okazało - zaważył na całym jego życiu. Na odbywającym się w 1959 roku w tomaszowskim kinie „Mazowsze” pierwszym koncercie pierwszego w Polsce rock’n’rollowego zespołu Franciszka Walickiego Rhythm and Blues, Antoni Malewski znalazł się przypadkowo. Po roku w tym samym kinie został wyświetlony angielski film „W rytmie rock’n’rolla” i w życiu młodego Antka nic już nie było takie jak dawniej. Później przyszły inne muzyczne filmy, dzięki którym Antoni Malewski został skutecznie trafiony rock'n'rollowym pociskiem, który tkwi w jego sercu do dnia dzisiejszego. Autor „Subiektywnej historii Rock’n’Rolla w Tomaszowie Mazowieckim” wierzy głęboko, że rock’n’roll drogą ewolucyjną rozwalił w drobny pył wszystkie totalitaryzmy tego świata – rasizm, faszyzm, nazizm i komunizm. Punktem przełomowym w życiu Antoniego okazały się wakacje 1960 roku, kiedy to autor poznał Wojtka Szymona Szymańskiego, który posiadał sporą bazę amerykańskich płyt rock’n’rollowych. W jego dyskografii znajdowały się takie światowe tuzy jak Elvis Presley, Jerry Lee Lewis, Dion, Paul Anka, Brenda Lee, Frankie Avalon, Cliff Richard, Connie Francis, Wanda Jackson czy Bill Haley, a każdy pobyt w jego mieszkaniu był dla Antoniego wielką ucztą duchową. W lipcu 1962 roku obaj wybrali się autostopem na Wybrzeże. W Sopocie po drugiej stronie ulicy Bohaterów Monte Casino prowadzającej do mola, był obszerny taras, na którym w roku 1961 powstał pierwszy w Europie taneczny spęd młodzieży zwany Non Stopem, gdzie przez całe wakacje przygrywał zespół współtwórcy Non Stopu Franciszka Walickiego - Czerwono Czarni. Młodzi tomaszowianie natchnieni duchem tego miejsca zaraz po powrocie wybrali się do dyrektora ZDK Włókniarz, w którym istniała kawiarnia Literacka i opowiedzieli mu swoją sopocką przygodę. Na ich prośbę dyrektor zezwolił do końca wakacji na tańce, mimo iż oficjalne stanowisko ówczesnego I sekretarza PZPR Władysława Gomułki brzmiało: "Nie będziemy tolerować żadnej kultury zachodniej". Taneczne imprezy w Tomaszowie rozeszły się bardzo szybko echem po całej Polsce, a podróżująca autostopem młodzież zatrzymywała się, aby tego dobrodziejstwa choć przez chwilę doświadczyć. Mijały lata, aż nadszedł dzień 16 lutego 2005 roku - dzień urodzin Czesława Niemena. Tomaszowianie zorganizowali wówczas w Galerii ARKADY wieczór pamięci poświęcony temu wielkiemu artyście.

Wśród przybyłych znalazł się również Antoni Malewski. Spotkał tam wielu kolegów ze swojego pokolenia, którzy znając muzyczne zasoby Antoniego wskazali na jego osobę, mając na myśli organizację obchodów zbliżającej się 70 rocznicy urodzin Elvisa Presleya. Tak oto... rozpoczęła się "Subiektywna historia Rock’n’Rolla w Tomaszowie Mazowieckim", którą postanowiłem za zgodą jej Autora udostępniać w odcinkach Czytelnikom Muzycznej Podróży. Zanim powstała muzyka, która została nazwana rockiem, istnieli pionierzy... ludzie, dzięki którym dziś możemy słuchać kolejnych pokoleń muzycznych buntowników. Historia ta tylko pozornie dotyczy jednego miasta. "Subiektywna historia Rock’n’Rolla..." to zapis historii pokolenia, które podarowało nam kiedyś muzyczną wolność, a dokonało tego wyczynu w czasach, w których rozpowszechnianie kultury zachodniej jakże często było karane równie surowo, jak opozycyjna działalność polityczna. Oddaję Wam do rąk dokument czasów, które rozpoczęły wielką rewolucję w muzyce i która – jestem o tym głęboko przekonany – nigdy się nie zakończyła, a jedynie miała swoje lepsze i gorsze chwile. Zbliżamy się – czego jestem również pewien – do kolejnego muzycznego przełomu. Nie przegapmy go. Może o tym, co my zrobimy w chwili obecnej, ktoś za 50 lat napisze na łamach zupełnie innej Muzycznej Podróży.

Bogato ilustrowane osobiste refleksje Antoniego Malewskiego na temat swojej życiowej drogi można przeczytać tutaj Cześć 1 "Subiektywnej historii Rock’n’Rolla w Tomaszowie Mazowieckim" można przeczytać tutaj. Część 2 tutaj  Część 3 tutaj  Część 4 tutaj  Część 5 tutaj  Część 6 tutaj Część 7 tutaj  Część 8 tutaj  Część 9 tutaj  Część 10 tutaj Część 11 tuta jCzęść 12  tutaj  Część 13 tutaj  Część 14 tutaj  Część 15 tutaj   Część 16 tutaj  Część 17 tutaj  Część 18 tutaj  Część 19 tutaj  Część 20 tutaj Część 21 tutaj Część 22 tutaj  Część 23 tutaj  Część 24 tutaj   Część 25 tutaj  Część 26 tutaj Część 27 tutaj Część 28 tutaj  Część 29 tutaj Część 30 tutaj Część 31 tutaj   Część 32 tutaj Część 33 tutaj Część 34 tutaj  Część 35 tutaj  Część 36 tutaj  Część 37 tutaj Część 38 tutaj Część 39 tutaj Część 40 tutaj  Część 41 tutaj Część 42 tutaj Część 43 tutaj Część 44 tutaj  Część 45 tutaj Część 46 tutaj  Część 47 tutaj Część 48 tutaj  Część 49 tutaj Część 50 tutaj Część 51 tutaj Część 52 tutaj Część 53 tutaj  Część 54 tutaj

Jurek Dereń (w ciemnych okularach) z generałem Tadeuszem Bukiem w akcji

W odniesieniu do Jurka Gołowkina, jak opowiadałem we wcześniejszych felietonach (51,52), Jurek Dereń wybrał świadomie uczelnię wojskową, przygotowywał się do niej, o czym jeszcze przed ukończeniem Technikum Łączności w naszych gremiach, często wspominał. Zawsze marzył o zdobyciu jak największych tajemnic w rozwijającej się z „prędkością światła”, nowej, egzotycznej nauce - elektronika. Uważał, że tylko w wojsku jest najtaniej i najgłębiej poznawać i powiększać wiedzę w tej dziedzinie. Do Zegrza poszedł po cywilnej linii, wybrał kierunek - łączność. Natomiast Jurek Gołowkin do oficerskiej szkoły wstąpił, za namową ojca, z przymusu, jako ucieczkę przed obowiązkową, czynną służbą. W 1972 roku Jerzy Dereń kończy Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Łączności otrzymując stopień, podporucznika. Tuż po ukończeniu zegrzyńskiej szkoły natychmiast zdaje na warszawski WAT na Wydział Elektroniki, którą w 1972 roku z wyróżnieniem, jako prymus kończy. Do stopnia wojskowego dodaje tytuł – Magister Inżynier – ELEKTRONIK. 

Alan Freed

- Bill Gussak uderzył w perkusję, a w chwilę potem Bill Haley wykrzyknął; One-two-three o’clock rock!!! Było to światowe, słowne preludium pierwszego, rock’n’rollowego przeboju, Rock Around The Clock. Wydarzyło się to w kwietniu 1954 roku w studiu na Manhattanie, podczas sesji nagraniowej grupy Bill Haley and His Comets. Dwa lata wcześniej prezenter radiowy Alan Freed stworzył nazwę dla nowych dźwięków: This is only rock’n’roll!!! Nowa, głośna muzyka charakteryzowała się harmoniczną prostotą i wyraźnym rytmem. Niczym promień światła, pędem pomknęła ponad globem ziemskim głosząc wszem i wobec: Oto jest Rock’n’Roll. Jest to fragment fantastycznego, historycznego, dokumentalnego albumu pana Romana Stinzinga z Gdańska, którego miałem okazję osobiście poznać, Motława Beat (z rozdziału Muzyczny impuls). Książka ta zdobyła pierwsze miejsce w I konkursie Wspomnienia Rówieśników Rock’n’Rolla w Sopocie, organizowanym prze Fundację Sopockie Korzenie. Album opowiada o trójmiejskiej subkulturze tamtego okresu, poświęcony jest tworzeniu się na Wybrzeżu, pierwszych, młodzieżowych, big beatowych zespołów. Jako motto, wstęp, ten tekst wprowadziłem do swojej drugiej książki, A jednak Rock’n’Roll.

Jurek Dereń w towarzystwie prezydenta Kwaśniewskiego w siedzibie NATO

Zacytowałem ten fragment między innymi dlatego, że Jurek bardzo pozytywnie wyrażał się o mojej, drugiej publikacji zwracając szczególną uwagę na zacytowany powyżej wstęp, - Antek zrobiłeś fantastyczne wprowadzenie, od razu wiadomo o co chodzi, że rock’n’roll to jest to! Również dlatego, że pomimo ogromnych obowiązków wynikających z jego wojskowych zajęć, wyjazdów na pokojowe, zagraniczne misje, kursy z języka angielskiego, kursy militarnego dokształcania się, zawsze znalazł czas i miejsce na rock’n’roll i jego muzyczne pochodne tego stylu. O tym opowiem na łamach niniejszego felietonu. Jerzy Dereń jak burza przeszedł wszystkie szczeble wojskowej drabiny, od podporucznika do pułkownika dyplomowanego, obejmując, tak w kraju jak i za granicą, wiele przeróżnych, dowódczych funkcji wojskowych (NATO czy ONZ). W swojej ponad trzydziestoletniej służbie zawodowej uzyskał tytuł naukowy, doktor inżynier elektronik. Pozwolę sobie przedstawić za jego zgodą, w sposób chronologiczny karierę zawodową i proces kształcenia, przygotowań oficera polskiego do wyzwań w nowej, politycznej i wojskowej rzeczywistości, w latach:

Flaga NATO

1972 – WSOWI Zegrze k/Warszawy – inżynier, 1982 – WAT w Warszawie wydział Elektroniki – magister inżynier, 1986 – Wojskowa Akademia Łączności w byłym ZSRR – kierownik dowodzenia – oficer dyplomowany, 1995 – Akademia Obrony Narodowej – doktoranckie studia, 2001 – Akademia Obrony Narodowej – podyplomowe studia, 2009 – Akademia Obrony Narodowej, doktor/specjalność-Bezpieczeństwo Międzynarodowe oraz zagraniczne kursy NATO, 1998 – Baza USA w Chievres (Belgia), Kurs Informacyjny, 1999 – NATO Szkoła SHAPE (Niemcy) Kurs Oficerów Sztabów Wielonarodowych (PfP), 2001 – NATO Szkoła SHAPE (Niemcy) Kurs Polityki Obronnej Oficerów Starszych, 2002 – NATO Szkoła SHAPE w Mons (Belgia) Zaawansowany Kurs Informatyczny, 2002 – NATO Szkoła SHAPE (Niemcy) Kurs Zarządzania Kryzysowego, 2004 – NATO Szkoła SHAPE (Niemcy) Kurs Planowania Logistycznego NATO, 2004 – NATO Szkoła SHAPE Kurs Wspólnych Połączonych Centrów Logistycznych.

Spała. Pogrzeb generała Tadeusza Buka. Jerzy Dereń po cywilnemu w garniturze, w ciemnych okularach

Przedstawiłem kalendarium wojskowej służby, wydarzeń, szkoleń, wszelkich kursów jakże odbiegających od tradycyjnej służby polskiego oficera. Jurek przez cały okres pracy w wojsku otrzymał wiele odznaczeń i wyróżnień za obronność w kraju i wojskowe misje NATO, ONZ w Europie, Afryce, Azji. Najbardziej sobie ceni Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2005), Złoty Krzyż Zasługi (1993), Złoty Medal SZwSO (2001). W 1994 roku rozpoczyna pierwszą służbę (Chorwacja) na stanowiskach sztabowych w międzynarodowych misjach ONZ. Kolejne to Zachodnia Sahara (1995), Bośnia i Hercegowina (1996), Serbia (1997). W latach 2002/2004 misja NATO jako asystent Szefa Sztabu w Istambule (Turcja). W 2007 roku koordynował elementy dla systemu bezpieczeństwa narodowego w Kabulu (Afganistan). Jest autorem wielu strategicznych analiz i koncepcji dla potrzeb obronności i bezpieczeństwa w misjach NATO i ONZ. Świetnie operuje językiem angielskim, niektóre prace pisze w tym języku. Tłumaczy z języka rosyjskiego i odwrotnie wiele prac, analiz, artykułów, tekstów technicznych. 

Będąc jeszcze młodym chłopakiem (okres łódzki), Jurek zawsze przejawiał, miał talent i chęć uczenia się języków obcych (angielski, rosyjski, niemiecki), które pomagał mu, np. angielski chociażby po to tylko, by lepiej zrozumieć rock’n’rollowe teksty wysłuchiwanych utworów. Starał się cyklicznie spotykać (w ferie czy wakacje) w kawiarni Literacka ze starszym kolegą, Wiktorem Weggim, absolwentem filologii angielskiej, by razem pokonwersować w tym języku. Również czytał angielską prasę znajdującą się, w niektórych kioskach RUCH czy w naszych, miejskich czytelniach, w postaci kolorowych magazynów, wydawnictw i innych, nawet technicznych periodyków. Zrozumienie technicznych wyrażeń było nieco trudniejsze, więc nad nimi bardziej się skupiał. Uważam, że już wtedy Jurek myślał a może przewidywał polityczną, gospodarczą i ustrojową zmianę naszego państwa i wojskowego bloku.

John Lee Hooker

Pomimo wielkiego zaangażowania się w pokojowe systemy i misje wojskowe, Jurek nie odszedł od swoich rock’n’rollowych korzeni. Często bywał gościem stacjonujących w Europie amerykańskich baz wojskowych. Zawsze pierwsze kroki kierował do PX-ów (bezcłowe sklepy, magazyny typu mydło, widły i powidło), w których między innymi zaopatrywał się w ulubioną tak zwaną czarną muzykę. Opowiadał mi co przeżył kiedy (to był zwrot w tym kierunku, stylu) będąc na pokojowej misji, tradycyjnie pokonał próg magazynu PX i po raz pierwszy w życiu usłyszał dobiegającą z jego wnętrza, coś co rzuciło go na przysłowiowe kolana, a był hit nad hity, Boogie Woman, w wykonaniu duetu (dwoje czarnych), nieśmiertelnego John Lee Hookera i wspaniałą, czarną wykonawczynię rhythm’n’bluesa, Lady Bianca, - Antek, od tego przeboju zaczął się mój muzyczny marsz ku tej niesamowitej muzyce, temu stylowi, który sam dla siebie nazwałem „rhythm’n’bluesowy/rock’n’rollowy/blues”, choć mam świadomość, że w światowym katalogu muzycznych styli, określeniu takie nie istnieje. Od tej pory swoje zasoby muzyczne wzbogacał właśnie taką muzyką.

Percy Sledge

Wzorem do słuchania i naśladowania tej muzycznej formy dla Jurka stał się jeszcze jeden soulowy i rhythm’n’bluesowy wykonawca, Percy Sledge. Choć swoją karierę rozpoczynał w połowie lat 60-tych, jak twierdzi Jurek, wykonywane przez Sledge utwory są nieśmiertelne do dzisiaj. W jego wykonaniu Cover Me, Warm and Tender Love, It Tears Me Up czy My Special Preyer mogą świadczyć o Jurka zasadności. Kiedy spotkaliśmy się w marcu 2011 roku w byłej Literackiej na Spotkaniu po latach, w dyskusji o tamtej epoce, o muzyce z naszych lat, Jurek wypowiedział słowa, które pamiętał będę bardzo długo, - Antek, kiedy słucham Percy Sledge w utworze When A Man Loves You A Woman (Kiedy mężczyzna kocha kobietę), moje ciało drży, w oczach mam łzy i zawsze mokro w odpowiednim, męskim miejscu.

Jurek Dereń (w zielonym berecie) w towarzystwie generałów
od lewej – Piotr Czerwiński, Mieczysław Bieniek, Bronisław
Kwiatkowski po prawej

Jurek nigdy nie był samotnikiem, uwielbiał towarzyskie rozmowy. Wrodzona kontaktowość z drugim człowiekiem, bliskość z rock’n’rollem, wojskowa wiedza i strategia w jego misjach, przysparzała mu w wojskowych bazach, wielu kolegów i międzynarodowych przyjaciół. Do dziś, choć przebywa na wojskowej emeryturze, utrzymuje dawne kontakty z towarzyszami broni. Jego wojskowa fachowość, logistyczna strategia wojenna, wojskowe i cywilne misje w regionach światowego zagrożenia, wszechstronne wykształcenie, znajomość języków państw sojuszniczych i międzynarodowego bezpieczeństwa, predysponowały go nadania mu stopnia generała. Nigdy o tym nie rozmawialiśmy ale myślę, że duży wpływ miały w nowej, polskiej rzeczywistości studia w Wojskowej Akademii Łączności w byłym ZSRR, jest to moja, osobista opinia. Możliwe, że ma żal do władz za to pominięcie go.

Bo Didley

Wielu jego kolegów z uczelni, wojskowych misji doświadczyło wojskowego marzenia, jakim jest - zostać generałem. Kiedy spotkaliśmy się w pobliskim Zakościelu na Spotkaniu po latach „BIS”, trwało ono trzy dni, temat „wojsko” świadomie omijaliśmy, choć w jednym pokoju z nami zamieszkał drugi oficer byłego LWP, Jurek Gołowkin oraz przyjaciel, pionier rock’n’rolla w Tomaszowie, Dzidek Jurowski. Jedno co nas łączyło podczas spotkania „BIS” to powrót do rock’n’rolla, do naszych roztańczonych, wspaniałych dziewczyn, do przyjaciół, którzy na zawsze od nas odeszli. Jurek Dereń, będący na bieżąco w sprawach muzycznych, powrócił do swojego idola z tamtych lat, czarnoskórego, rhythm’n’bluesowego gitarzysty, Bo Diddleya. Utwór, który z odtwarzacza CD puścił, to cudownie, rytmicznie brzmiąca, seksownie zaborcza, wprowadzająca każdego z nas w ekstazę to słynna, Mona.

Bardzo przeżył tragedię nad Smoleńskiem, do dzisiaj jest w traumie. W tej katastrofie zginęli jego najbliżsi przyjaciele, towarzysze broni, ze wspólnych studiów, pracy, oficerskich kursów czy wojskowych misjach w ONZ, w NATO. Wszystkie wojskowe, tragicznie zmarli oficerowie to sami generałowie; Franciszek Gągor – Szef Sztabu WP, Włodzimierz Potasiński – dowódca Wojsk Specjalnych, Bronisław Kwiatkowski – dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych, Andrzej Błasik – dowódca Sił Powietrznych, Tadeusz Buk – dowódca Sił Lądowych – to najpiękniejszy kwiat polskiej armii. Jurek osobiście uczestniczył w pogrzebie (wiele pochówków ofiar Smoleńska odbywało się równocześnie) swojego, serdecznego przyjaciela, generała Tadeusza Buka, który zamieszkiwał w pobliskiej Spale i tu został pochowany.

Jaka ironia losu dotknęła Jurka, to właśnie w Spale, w latach 60-tych minionego wieku, młody Jurek wraz ze swoimi koleżankami i kolegami, tak jak całe, nasze pokolenie spędzało najradośniejsze, beztroskie lata w spalskiej kawiarni KRASNAL na tanecznych, rock’n’rollowych fajfach. A dziś w tej miejscowości przyszło mu pochować ukochanego przyjaciela.

Dzisiaj emerytowany, dyplomowany pułkownik WP, Jerzy Dereń, nadal naukowo pracuje na rzecz polskiej armii. Pisze różne wojskowe prace, traktaty, uczestniczy w bardzo ważnych, strategicznych dla obronności państwa sympozjach naukowych, wykłada na wojskowych, wyższych uczelniach, przerwy w tych zajęciach wypełnia mu rock’n’roll. Zamieszkuje ze swoją małżonką Anną (również tomaszowianka z domu Polańska), córką Olgą ze swoim mężem i uroczymi wnuczętami, Maciusiem i Lilianną w stolicy dolnego Śląska, Wrocławiu. Jak się wyraża o swojej żonie Annie – Moja Ania to cud dziewczyna z nieziemskim intelektem – której zawdzięcza to, że w jego rozjazdowym życiu, związek małżeński się zachował, zawsze w autentycznym i naturalnym wymiarze, w zrozumieniu i miłości. Ja osobiście znałem państwa Polańskich, rodziców Ani i jej siostry. Z jedną z nich, najstarszą, nieżyjącą Magdą Homdziuk miałem okazję pracować. Była moją dobrą koleżanką i kontystką. Prowadziliśmy wspólnie magazyny budowlane w firmie BUDOCHEM, istniejącej na terenie byłego ZWCh WISTOM.